Tenk nosač mosta MT-55A

Mostopolagač MT-55A

.....U sastavu oklopnih i mehanizovanih brigada nalazila se i specijalna verzija tenka - mostopolagača MT-55A, izrađena na osnovi T-55A, koja je predviđena za ofanzivno premošćavanje manjih vodenih prepreka ili protivtenkovskih rovova. Reč je o tenku mostopolagaču, koji je od 1971. nabavljan iz tadašnje Čehoslovacke. Svaki oklopni bataljon je dobio po jedan ovakav tenk. Ubrzo je došlo do kvarova na ovim vozilima, pa su ekipe iz Čehoslovacke radile na otklanjanju novembra 1971. i marta 1972. Deo kvarova je nastao greškom proizvođaca, ali i usled lošeg održavanja (265. oklopna brigada Bjelovar) jer su vozila bila na otvorenom prostoru. Utvrđena je i visina štete, koja je iznosila 2,634.585 tadašnjih dinara po tenku. Radi se o vrlo značajnom vozilu zahvaljujući kome se ne gubi tempo napada, jer se (de)montaža obavlja u hodu, bez čekanja na popravku oštecenih mostova ili postavljanje ostalih vrsta vojnih inžinjerijskih mostova. Ostatak teksta je preuzet iz priručnika o ovom vozilu.

.... Tenk nosač mosta MT-55A je modifikovan i specijalno podešen tenk MT-55A, bez kupole i naoružanja. On je opremljen mostom i uređajima koji omogućuju polaganje mosta preko prepreke i smeštaj mosta nazad na oklopno telo tenka nosača mosta.
Ovi uređaji se sastoje iz:
— mehanizam za polaganje mosta, koji obezbeđuje polaganje (postavljanje,
lansiranje) i smeštaj (pođizanje) mosta;
— hidrauličnog uređaja, koji pokreće mehanizam za polaganje mosta;
— električnog uređaja, za automatsko polaganje i smeštaj mosta;
— pogona pumpi hidrauličnog uređaja, i
— oslonca, na kojima leži most kada se nalazi smešten na oklopnom
telu tenka nosača mosta.
.....Tenk nosač mosta MT-55A namenjen je za brzo polaganje mosta preko protivtenkovskih prepreka (protivtenkovskih rovova i strmih uspona i nagiba) na zemljištu, koje je inače prohodno za normalne borbene tenkove T-55A. Pored toga, on je u stanju da polaže most preko vodenih prepreka s blatnjavim i mekim dnom ili sa strmim obalama, bez posebnih inžinjerijskih radova i uređenja. Zatim, njime se može polagati most preko dubokih i neprohodnih delova korita reka, reka koje se normalno mogu
preći gazom — obično na mestima glavnog toka reke i preko drugih različitih prepreka, stvorenih npr. dejstvom eksploziva. Most se može upotrebiti i za ojačavanje postojećih mostova nedovoljne nosivosti, za učvršćivanje delova terena sa mekom podlogom itd.
.....Most se polaže preko prepreke, skida sa nje i smešta na oklopno telo pomoću mehanizma za polaganje mosta, koga pokreću hidraulični cilindri hidrauličnog uređaja. Radom hidrauličnih cilindara se upravlja (komanduje) pomoću baterije razvodnika, koja se nalazi u tenku nosaču mosta. Baterijom razvodnika se upravlja ili automatski pomeranjem klipova hidrauličnih razvodnika pojedinih sekcija hidrauličnim putem, posle postavljanja ručice komandne kutije elektrohidrauličnog uređaja u odgovarajući položaj ili ručno pomeranjem ručica pojedinih sekcija hidrauličnih razvodnika u odgovarajući položaj ručnim putem. Potreban pritisak hidrauličnog ulja za hidraulične cilindre obezbeđuju hidraulične aksijalno klipne pumpe visokog pritiska, smeštene na kućištu pogona hidrauličnih pumpi, a pokreće ih motor tenka nosača mosta preko multiplikatora i pogona hidrauličnih pumpi. Svim mehanizmima i uređajima tenka nosača mosta, koji učestvuju u polaganju i smeštaju mosta upravlja se iz oklopnog tela, tako da posada ne mora izlaziti napolje.
.....Tokom borbe most se može polagati i smeštati sa zatvorenim poklopcima otvora, što obezbeđuje upotrebu tenka nosača mosta neposredno u zoni neprijateljskog dejstva, a takođe i na hemijsko ili radioaktivno zagađenom terenu.

MT-55A Vojske Republike Srpske (oko 2000.g.)

.— Razmeštaj sklopova:
— Na tenku nosaču mosta MT-55A ima sklopova koji su:
— istovetni sa sklopovima tenka T-55A;
— manje ili više modifikovani u odnosu na analogne sklopove tenka T-55A, i potpuno novi, odnosno kojih nema na tenku T-55A.
a) Istovetni sklopovi su: motor s nosačima, uređaj za podmazivanje, uređaj za dovod vazduha, komanda pumpe visokog pritiska, izduvne cevi, glavno kvačilo sa komandom, menjač sa komandom, planetami sklopovi. za okretanje, kočnice, bočni prenosi, pogonski točkovi, potporni točkovi sa torzionim osovinama, lenjivci sa uređajem za zatezanje gusenca, hidraulični amortizeri, gusenice, grejač, kontrolni instrumenti, pokazivači pravca i sedište vozača.
b) Modifikovani sklopovi su: oklopno telo, uređaj za napajanje gorivom, uređaj za hlađenje, uređaj za stavljanje motora u rad sabijenim vazduhom, multiplikator, komanda planetamih sklopova za okretanje, smeštaj gornjeg ventilatora, električni uređaj, sprave za osmatranje (uključujući iIC-uređaj), sredstva veze (razlika samo u razmeštaju sklopova), uređaj protivnukleame zaštite, uređaj za stvaranje dimne zavese, uređaj za gašenje požara, mehanizam za podizanje sedišta vozača, oprema za podvodnu vožnju i individualni komplet.
c) Novi sklopovi i uređaji su: most, mehanizam za polaganje i smeštaj mosta, hidraulični uređaj mehanizma za polaganje i smeštaj mosta i pogon hidrauličnih pumpi sa svojom komandom.
.....Oklopno telo tenka nosača mosta MT-55A ima, idući od prednjeg dela prema pregradi motornog odeljenja, sledeće razlike u odnosu na oklopno telo tenka T-55A:
a) Sa spoljne strane.
Bočne oklopne ploče su ravne, bez ispupčenja ispod kupole, kao kod tenka T-55A. Na mestu spoja prednjih oklopnih ploča zavarena su četiri nosača mehanizma za polaganje mosta , koji su namenjeni za obrtni spoj polagača mehanizma. Na prednjoj gornjoj oklopnoj ploči, po sredini vozila, zavaren je nosač (22) hidrauličnog cilindra namenjen da primi silu momenta prevrtanja mosta, koja nastaje pri polaganju i smeštaju mosta. Na krovnoj ploči borbenog odeljenja, koja je specijalne konstrukcije,
nalazi se kupolica komandira (15) u kojoj su sprave za osmatranje komandira. Levo od kupolice komandira smešten je izvod antene radio-urejaja (13). U sredini, između poklopca otvora vozača i kupolice komandira, smešteni su priključci (14) cevi koj'e služe za prolaz hidrauličnog ulja kroz krovnu ploču. Iza kupolice komandira nalazi se otvor za punjenje prednjeg rezervoara za gorivo, a iza njega otvor za punjenje rezervoara (6) za hidraulično ulje. Pozadi ovog otvora smeštena je ulazna žaluzina gomjeg ventilatora (9). Na zadnjem delu krovne ploče borbenog odeljenja, sa obe strane, zavareni su nosači za pričvršćivanje usisnih cevi za vazduh iz opreme za
podvodnu vožnju. Na levoj strani zadnjeg dela krovne ploče nalazi se otvor za odvodnu cev pumpe za izbacivanje vode pri podvodnoj vožnji. U sredini krovne ploče borbenog odeljenja nalazi se otvor, kroz koji se u obrbeno odeljenje smeštaju ili vade pojedini sklopovi pri njihovom nameštanju ili skidanju. Otvor je zatvoren poklopcem (27), koji je uz krovnu ploču pričvršćen zavrtnjevima. U poklopcu krovne ploče, na levoj strani, nalazi se otvor za pričvršćivanje cevi za vazduh. Na desnoj strani je srednji otvor za ulaz posade. Na zadnjem delu su zavareni nosači za učvršćenje sanduka kompleta opreme za podvodnu vožnju. Na zadnjoj gornjoj oklopnoj ploči zavaren je zadnji oslonac (26) mosta, koji zajedno sa prednjim osloncima (25) zavarenim na sredini krovne ploče borbenog odeljenja, služi za smeštaj mosta na oklopno telo. Na zadnjoj donjoj oklopnoj ploči su zavareni nosači za pričvršćivanje rezervnih buradi za gorivo i nosač za pričvršćivanje brvna za izvlačenje. Krovna ploča iznad motora je tako prilagođena da se zaštitni poklopci otvora iznad ventilatora u otvorenom položaju priljubljuju uz zadnji oslonac, kako bi se omogućio prilaz do ventilatora kada je most smešten. Glavna svetla sa štitnicima su premeštena sa prednje gornje oklopne
ploče na prednje blatobrane. Stitnik protiv talasa (21) izrađen je iz dva dela. Na oba blatobrana su postavljeni rezervoari goriva (na desnom četiri, a na levom jedan). Pored rezervoara za gorivo na levom blatobranu smešten je dopunski rezervoar za ulje motora. Osim toga, na svakom blatobranu zavareno je više raznih stega za pričvršćivanje delova individualnog kompleta vozila. Na srednjem delu krova nalaze se osiguravajuće spone (19) za učvršćenje mehanizma za polaganje mosta u marševskom položaju ili pri prevoženju

MT-55A Vojske Republike Srpske (oko 2000.g.)

b) U tenku nosaču mosta
U prednjem delu borbenog odeljenja, sa desne strane, nalazi se prednji rezervoar za gorivo, na kojem je smešten radio-uređaj (13). Iza prednjeg rezervoara za gorivo nalazi se sedište komandira. Desno od sedišta komandira, na bočnoj oklopnoj ploči, smešteni su uređaji protivnuklearne zaštite i kutija releja elektrohidrauličnog uređaja.
U sredini, između sedišta komandira i sedišta vozača, smeštena je baterija razvodnika (12), koja služi za razvođenje hidrauličnog ulja pod pritiskom, od hidrauličnih pumpi (5) prema pojedinim hidrauličnim cilindrima, a prema komandovanom redosledu. Ispred baterije razvodnika smeštena je tabla (11) sa manometrima, namenjena za kontrolu pritiska u hidrauličnom uređaju. Iznad baterije razvodnika smeštena je razvodna tabla vozača (17), koja je pomerena zbog potrebe za smeštajem cevi hidrauličnog uređaja od baterije razvodnika. Iza sedišta komandira smešten je rezervoar (6) za hidraulično ulje, na kome se nalaze priključci povratnih cevovoda i usisnih i drenažnih crevovoda hidrauličnih pumpi (5). Pumpe (5) pokreće motor vozila preko multiplikatora (3) i pogona pumpi (4). Iznad pogona hidrauličnih pumpi nalazi se gornji ventilator (9), čiji se usisni otvor nalazi na krovnoj ploči borbenog odeljenja, a izduvni (otočni) otvor sa ventilom, u podu oklopnog tela U sredini brbenog odeljenja u stelaži (10) nalaze se akumulatori, iza kojih je smešten srednji rezevoar (7) za gorivo. Pregrada motornog odeljenja je prerađena radi smeštaja multiplikatora (3) i gomjeg ventilatora (9). Zaštitne obloge protiv radioaktivnog dejstva pričvršćene su uz obe bočne ploče, krov borbenog odeljenja uz prednju kosu oklopnu ploču i
one štite posadu od radioaktivnog zračenja ,isto kao i kod tenka T-55A. U čitavom borbenom odeljenju (na krovnoj ploči, bočnim oklopnim pločama, prednjoj kosoj oklopnoj ploči i podu) smeštene su razne komande i sklopovi uređaja za napajanje gorivom, električnog uređaja, uređaja za gašenje požara, uređaja protivnukleame zaštite i kompleta za kontrolu upotrebe tenka nosača mosta. Hadi toga su sa unutrašnje strane tela zavarene razne stege i držači.

Detaljni taktičko - tehnički podaci>>>

MT-55A Vojske Republike Srpske (oko 2000.g.), levo je TZI i BTR-50, preuređen u sanitetsko vozilo, desno je OT M-60P

Kratak opis rada tenka nosača mosta:

7. — Most (39) se polaže preko prepreke prebacivanjem napred uz istovremeno rasklapanje. Polaganje mosta preko prepreke vrši se pomoću mehanizma za polaganje i smeštaj mosta (polagača-36, kutije-37 i ramena-38) . Mehanizam pokreće hidraulični uređaj, a mehanizmom se komanduje ili automatski (elektrohidrauličnim putem) po zadanom programu ili ručno, pomeranjem ručica na bateriji razvodnika. Most, koji se sastoji od dva kolotraga, zglobno je podeljen na dva jednaka dela, a u marševskom položaju smešten je na oklopno telo. Donjim krajevima kolotragova most je uvučen u čeljusti ramena (38), a delom gde su kolotragovi obrtno presavijeni, smešten je na zadnji oslonac (26) i pričvršćen hidrauličnim cilindrom za osiguranje (35). Aktiviranjem hidrauličnog uređaja, tj. uključivanjem pogona hidrauličnih
pumpi (4) i postavljanjem ručice komandne kutije (18) u položaj za polaganje (lansiranje) mosta, počinje proces polaganja. Na zadnjem osloncu uvlače se u cilindrar za osiguranje mosta klipnjače cilindara, pa je time most oslobođen. Izvlačenjem klipnjače hidrauličnog cilindra br. 1 (32) počinje ceo mehanizam za polaganje mosta zajedno sa mostom, kao jedno telo, da se prebacuje napred oko osovinice obrtnog spoja (28), kojom je polagač (36) spojeh sa nosačima (24). Kada oslona površina polagača nalegne na tlo prebacivanje napred produžavaju samo rame i kutija zajedno sa mostom, kao jedno telo, oko obrtnog spoja (29) koji spaja kutiju i rame sa polagačem. U momentu kada se kutija odvoji od polagača, bezkontaktni prekidač (23), koji se nalazi na polagaču, daje impuls posredstvom elektrohidrauličnog uređaja,
za aktiviranje (uvlačenje klipnjače) hidrauličnog cilindra br. 3 (34), usled čega počinje da se rasklapa druga polovina mosta (pomoću poprečne grede, čeličnog užeta-42 i koturova-41). Klipnjača cilindra br. 1 nastavlja izvlačenje i potiskivanje mosta napred do trenutka kada na most počinje da dejstvuje moment prevrtanja u smeru napred (odmah po prolasku kroz vertikalni položaj). Od tog momenta most nastavlja kretanje napred usled sopstvene težine, a hidraulični cilindar br. 1, zajedno sa dva hidraulična cilndra br. 2, koči rasklapajući most da naglo ne padne. U momentu kada cilindri br. 2 počnu da koče njihove klipnjače se izvlače, usled čega se rame (38) odvaja od kutije (37). Cililidar br. 1 završava rad, a posle potpimog rasklapanja mosta i cilindar br. 3. Kada drugi kraj mosta legne na suprotnu stranu prepreke, završava se i rad cilindra. br. 2, čime je i završeno polaganje mosta preko prepreke. Posle završenog polaganja mosta vrši se odvajanje mehanizma za polaganje mosta od mosta na taj način, što se kuka klipnjače hidrauličnog cilindra br. 3 odvoji od osovinice poprečne grede (40) mosta. Zatim, vozač postavlja ručicu menjača u položaj za kretanje u nazad i pomera tenk nosač mosta u jednu od slobodnih strana, gde naredi komandir, kako bi se oslobodio prilaz mostu.
8. — Smeštaj mosta na oklopno telo (sl. 6) vrši se obratnim redosledom, tako da se najpte spoji mehanizam za polaganje mosta sa mostom. Po prilasku tenka nosača mosta na potrebno rastojanje od položenog mosta i po spuštanju mehanizma za polaganje mosta, pomeranjem tenka napred (i u jednu od strana, ako je potrebno), uvlače se vešajuće osovinice ramena u profilisane otvore na unutrašnjim stranama krajeva kolotragova, a krajevi kolotragova mosta u čeljusti ramena. Zatim se kuka klipnjače hidrauličnog cilindra br. 3 zakačinje za osovinicu poprečne grede (40) za rasklapanje mosta, pa uvlačenjem klipnjače most se povlači prema tenku sve dok vešajuće osovinice ramena potpuno ne uđu u profilisane otvore, a k r a j e v i kolotragova u čeljusti ramena. Stavljanjem hidrauličnog uređaja u dejstvo počinje sklapanje mosta. Uvlačenjem klipnjača hidrauličnih cilindara br. 2, a kočen izvlačenjem klipnjače cilindra br. 3, most počinje da se sklapa i istovremeno obrće okoobrtnog
spoja, kojim su rame i kutija pričvršćeni uz polagač. Po uvlačenju klipnjača hidrauličnih cilindara br. 2, rame naleže na kutiju, a bezkontaktni prekidač pričvršćen uz kutiju, elektrohidrauličkim putem daje impuls za završetak uvlačenja klipnjača cilindara br. 2 uz istovremeno aktiviranje hidrauličnog cilindra br. 1, čija klipnjača počinje da se uvlači. Pod dejstvom sile cilindra br. 1 produžava se obrtanje mosta oko obrtnog spoja u nosačima polagača sve dok kutija ne nalegne na polagač. Posle toga, pod daljim dejstvom cilindra br. 1, most, rame, kutija i polagač se zajedno obrću oko obrtnog spoja u nosačima mehanizma za polaganje mosta. Tokom ove faze, kada centar težišta mosta pređe vertikalu, povučenu kroz obrtni spoj mehanizma za polaganje mosta, hidraulični cilindar br. 1 počinje da koči padanje sklopljenog mosta sve dok zadnji deo sklopljenog mosta ne nalegne na zadnje oslonce. Time je smeštaj mosta završen. Zatim, pomeranjem odgovarajuće ručice na bateriji razvodnika, aktivira se hidraulični cilindar za osiguranje 'iiiosta', koji Svojim klipnjačama (čiji su završetci u vidu cilindričnih utvrđivača) pritiskuje zadnji deo mosta uz zadnje oslonce.
Time je tenk nosač mosta spreman za vožnju.

MT-55A, faze polaganja

Mogućnosti polaganja mosta

MT-55A, Vojska Srbije

Početna strana